Kosmos i jego tajemnice
Dzisiaj jest: 2024-04-24 18:44:34 Strona główna Stronę odwiedzono już 4387 razy.
Teleskop optyczny umożliwia otrzymywanie wiernego (zarówno pod względem rozmieszczenia przestrzennego szczegółów, jak i rozkładu jasności), możliwie najjaśniejszego obrazu badanego wycinka nieba lub obiektu astronomicznego.
Zastosowanie w teleskopie odpowiednio dużych zwierciadeł lub soczewek, zbierających promieniowanie ze znacznego obszaru i ześrodkowujacych je na małej powierzchni w płaszczyźnie ogniskowej obiektywu, powoduje, że nawet mniej jasne obiekty mogą być dobrze rejestrowane. Użycie teleskopu umożliwia również znaczne zwiększenie zdolności rozdzielczej, dzięki czemu stają się rozróżnialne obiekty (np. składniki gwiazdy podwójnej), które nieuzbrojonym okiem są widoczne jako pojedynczy obiekt. Powstający na powierzchni ogniskowej obraz może być zarejestrowany na kliszy fotograficznej, za pomocą detektora CCD współpracującego z komputerem (odznacza się on conajmniej kilkadziesiąt razy większą czułością) lub przez przyrządy, np. fotometry, spektrografy,
umieszczone w tej płaszczyznie lub w innym miejscu, do którego promieniowanie z płaszczyzny ogniskowej zostanie doprowadzone przez odpowiednie układy optyczne. W zależnosci od tego, czy do skupienia dajacych obraz promieni wykorzystuje się zjawisko załamania czy odbicia, teleskopy dzielą się na refraktory i reflektory.
Do obserwacji dużych wycinków nieba (np. do ich fotografowania) używa się teleskopów, w których zwierciadło główne jest sferyczne, a wady optyczne obrazu są zmniejszone przez umieszczenie na drodze wiązki promieniowania odpowiedniego elementu łamiącego - płyty korekcyjnej, w teleskopie zwanej kamerą Schmidta, lub soczewki wypuklo-wkleslej (menisku) w teleskopie zwanej kamerą Maksutowa. Gdy zwierciadła główne i wtórne mają kształt odpowiednio dobranych hiperboloid, jest możliwe uzyskanie w ognisku Cassegraina stosunkowo dużego pola widzenia wolnego od zniekształceń (układ Ritcheya–Chretiena). Takie teleskopy łączą w sobie do pewnego stopnia zalety teleskopów paraboloidalnych i sferycznych. Większe teleskopy są wyposażone w dodatkowa lunetkę wizualną, umożliwiajacą obejrzenie i identyfikacje badanego obiektu.
Teleskopy są zwykle tak montowane, by mogły obracać sie wokół 2 osi — jednej skierowanej na biegun świata, zwany osią godzinną, i drugiej prostopadły do niej, zwany osią deklinacyjną. Specjalny mechanizm zegarowy z napedem obraca teleskop wokół osi godzinnej, w ślad za ruchem dziennym nieba, dzięki czemu teleskop „patrzy” podczas obserwacji cały czas na badany obiekt (jest to tzw. montaż równikowy lub paralaktyczny). Ze względu na zakłócający wpływ atmosfery ziemskiej na jakość otrzymywanych obrazów, coraz częściej teleskop umieszcza się w przestrzeni kosmicznej (największym teleskopem kosmicznym jest umieszczony 1990 na orbicie okołoziemskiej Teleskop Kosmiczny Hubble'a). W szczególnosci calkowita nieprzezroczystość atmosfery dla promieniowania rentgenowskiego powoduje, że teleskopy rentgenowskie są umieszczane wyłącznie na sztucznych satelitach.
Zastosowanie w teleskopie odpowiednio dużych zwierciadeł lub soczewek, zbierających promieniowanie ze znacznego obszaru i ześrodkowujacych je na małej powierzchni w płaszczyźnie ogniskowej obiektywu, powoduje, że nawet mniej jasne obiekty mogą być dobrze rejestrowane. Użycie teleskopu umożliwia również znaczne zwiększenie zdolności rozdzielczej, dzięki czemu stają się rozróżnialne obiekty (np. składniki gwiazdy podwójnej), które nieuzbrojonym okiem są widoczne jako pojedynczy obiekt. Powstający na powierzchni ogniskowej obraz może być zarejestrowany na kliszy fotograficznej, za pomocą detektora CCD współpracującego z komputerem (odznacza się on conajmniej kilkadziesiąt razy większą czułością) lub przez przyrządy, np. fotometry, spektrografy,
umieszczone w tej płaszczyznie lub w innym miejscu, do którego promieniowanie z płaszczyzny ogniskowej zostanie doprowadzone przez odpowiednie układy optyczne. W zależnosci od tego, czy do skupienia dajacych obraz promieni wykorzystuje się zjawisko załamania czy odbicia, teleskopy dzielą się na refraktory i reflektory.
Do obserwacji dużych wycinków nieba (np. do ich fotografowania) używa się teleskopów, w których zwierciadło główne jest sferyczne, a wady optyczne obrazu są zmniejszone przez umieszczenie na drodze wiązki promieniowania odpowiedniego elementu łamiącego - płyty korekcyjnej, w teleskopie zwanej kamerą Schmidta, lub soczewki wypuklo-wkleslej (menisku) w teleskopie zwanej kamerą Maksutowa. Gdy zwierciadła główne i wtórne mają kształt odpowiednio dobranych hiperboloid, jest możliwe uzyskanie w ognisku Cassegraina stosunkowo dużego pola widzenia wolnego od zniekształceń (układ Ritcheya–Chretiena). Takie teleskopy łączą w sobie do pewnego stopnia zalety teleskopów paraboloidalnych i sferycznych. Większe teleskopy są wyposażone w dodatkowa lunetkę wizualną, umożliwiajacą obejrzenie i identyfikacje badanego obiektu.
Teleskopy są zwykle tak montowane, by mogły obracać sie wokół 2 osi — jednej skierowanej na biegun świata, zwany osią godzinną, i drugiej prostopadły do niej, zwany osią deklinacyjną. Specjalny mechanizm zegarowy z napedem obraca teleskop wokół osi godzinnej, w ślad za ruchem dziennym nieba, dzięki czemu teleskop „patrzy” podczas obserwacji cały czas na badany obiekt (jest to tzw. montaż równikowy lub paralaktyczny). Ze względu na zakłócający wpływ atmosfery ziemskiej na jakość otrzymywanych obrazów, coraz częściej teleskop umieszcza się w przestrzeni kosmicznej (największym teleskopem kosmicznym jest umieszczony 1990 na orbicie okołoziemskiej Teleskop Kosmiczny Hubble'a). W szczególnosci calkowita nieprzezroczystość atmosfery dla promieniowania rentgenowskiego powoduje, że teleskopy rentgenowskie są umieszczane wyłącznie na sztucznych satelitach.
Copyright 2008 Michał Lizura. Wszelkie prawa zastrzeżone.